Nếu nhà tuyển dụng hỏi ”Sao em nghĩ mình xứng với mức lương đó” bạn sẽ trả lời câu hỏi gây sốc đó như thế nào?
Đập bàn bỏ về? – Cách này chỉ dùng được khi nhà tuyển dụng hỏi thẳng toẹt ra. Nhưng tin mình đi, họ có vô số cách tế nhị hơn để hỏi.
Ngượng ngùng cười trừ? – Như thế lại thiếu tự tin quá. Mà không khịa được nhà tuyển dụng thì cũng mất vui.
Vậy mình làm sao cho ngầu đây?
Mục lục nội dung
Sao em nghĩ mình xứng với mức lương đó?
1. Thiết lập một cái nhìn tổng quát trước: quỹ lương của một công việc bao gồm những gì?
Nhiều bạn đi phỏng vấn thường hay quan tâm đến chỉ hai thứ: lương net và bảo hiểm. Có lẽ do có vô số người đi trước đã truyền thụ về tầm quan trọng của hai thứ đó.
Mình thì lại chia lương thành 3 phần chính:
a. Phần cứng
Gồm lương cứng, phụ cấp ăn trưa, bảo hiểm, thưởng ngày lễ…
Đây là những phần mà nếu không có gì đột xuất, bạn chắc chắn được nhận đầy đủ.
Lương cứng quan trọng vì nó là thứ giấy trắng mực đen, được ghi rõ trong hợp đồng, và thường quyết định mức phúc lợi.
Nhiều công ty để lương cứng thấp nhưng phụ cấp cao, tổng tiền bạn nhận không đổi. Như vậy cũng được. Nhưng lương cứng cao vẫn tốt hơn về lâu dài.
Tổng phần cứng cần đảm bảo mức sinh hoạt thường ngày.
b. Phần mềm
Gồm thưởng KPI, hoa hồng, thưởng nóng, dịch vụ đi kèm như tập gym, quỹ công ty, team building hoặc du lịch… Đây là phần bạn sẽ được nhận nếu đạt điều kiện nhất định nào đó.
Một số công ty đặt phần này cực cao để kích thích nhân sự cày cuốc. Một số thì đặt như không đặt vì điều kiện cần luôn cao chót vót, chả bao giờ có người đạt. Công ty tốt là công ty có mức thưởng rõ ràng không lập lờ, không đánh đố.
Công ty nào lập lờ đánh đố trong khoản này thì đừng có vào làm cho phí thời gian. Lập lờ được trong tài chính sẽ lập lờ được trong vô số thứ khác.
c. Phần chìm
Gồm chi phí đi lại, thời gian cần bỏ ra để xử lý những công việc có liên quan tới công ty nhưng không được tính lương, lậu – ở một số công việc đặc thù…
Phần này thường ít bạn để ý và cũng khó để ý. Nhưng nó khá quan trọng.
Ví dụ: khi mọi phần khác tương đương, số ngày công là 24, giờ làm giả thiết là 8h, một công ty cách nhà 1,5h di chuyển, lương cứng 10 triệu thì số lương bạn nhận được trên một đơn vị thời gian sẽ thấp hơn công ty khác cách nhà 5p di chuyển, lương cứng 9 triệu.
Vì thời gian trung bình bạn bỏ ra cho công việc 10 triệu là tới 9,5h/ ngày.
=> So sánh mức lương giữa hai công ty là so cả ba phần, không phải chỉ một yếu tố nhỏ trong một hai phần.
Nắm được góc nhìn tổng quát gọi là “biết người”.
2. Bạn xứng đáng với mức lương bao nhiêu?
Cái này phụ thuộc vào vài yếu tố:
a. Đặc thù ngành nghề
Mỗi khối ngành khác nhau lại có một mức lương nhất định. Cùng có kinh nghiệm 3 năm trong ngành nhưng làm IT khác làm hành chính nhân sự.
b. Kỹ năng cơ sở của bạn
Bao gồm ngành nghề mà bạn được đào tạo, chứng chỉ liên quan, ngoại ngữ…
Nếu ứng tuyển vào vị trí truyền thông, các mặt khác tương đương thì nhân sự tốt nghiệp khối ngành xã hội sẽ có ưu thế lương hơn khối ngành kỹ thuật.
Kỹ năng cơ sở không cần nhiều hay xịn, mà cần có độ phù hợp cao với công việc ứng tuyển. Tốt nghiệp ngoại thương ra trường nhưng đòi làm dựng phim thì cũng nhận mức lương học việc thôi.
c. Kinh nghiệm làm việc
Cái này tính bằng năm. Có thể dễ dàng tìm kiếm thông tin về mức lương của từng ngành tương ứng với số năm kinh nghiệm bằng cách dò hỏi bạn bè người quen hoặc lên các group nghề nghiệp để hóng.
Đừng bao giờ nghe thiên hạ chém gió theo kiểu “mình biết có người làm được tận bằng này bằng này lương”.
Một là độ tin cậy rất yếu, hai là chỉ vài trường hợp cá biệt thì không đại diện được cho tình hình chung.
Hãy tìm hiểu mức lương trung bình.
d. Khả năng làm việc thực tế
Kinh nghiệm 3 năm tại một môi trường chuyên nghiệp sẽ khác hẳn với kinh nghiệm 3 năm làm toàn việc dễ dàng, nhàn tản, không có nhiều cơ hội va chạm, dù vẫn đúng ngành.
Mình thường có một bài test cho các ứng viên với những thang điểm nhất định.
Không cần biết bạn đi làm một năm hay ba năm, bài test đạt mức điểm nào tức là trình độ thực tế của bạn đang ở mức ấy.
Nếu không có bài test nào, bạn cũng có thể thử tự áng chừng khả năng của bản thân bằng cách hỏi han về công việc hàng ngày của những người anh em cùng ngành, rồi tự cân nhắc xem mình có làm được những việc tương tự hay không.
=> Tự định giá bản thân là một môn học khó. Nhưng vẫn phải học cho giỏi.
Nhất thiết không được định giá mình đáng 10 triệu chỉ vì “thằng bạn em làm 3 năm, lương 10 triệu, em cũng đi làm 3 năm nên em phải có mức lương 10 triệu”.
Biết đâu bạn đáng 11 triệu?
Làm gì cũng phải có căn cứ, nhất là khi trả lời câu hỏi “tại sao em đáng cái mức lương ấy?”.
Mục hai này tóm gọn bằng “biết mình”.
3. Bạn nên deal mức lương nào?
Điều này lại tiếp tục phụ thuộc vào vài yếu tố:
a. Giá trị bản thân bạn
Cái này đã được cân đo ở phần 2.
b. Mức độ tham vọng
Đây là phần lương cộng thêm vì những thứ bạn tin rằng bạn sẽ làm được trong tương lai gần.
Phần này mình thường tính bằng khoảng 7% giá trị lương của bản thân.
c.Khối lượng công việc thực tế
Cùng là một cái tên công việc như nhau, nhưng có thể công ty này cần trình độ cao, công ty kia lại chỉ cần nhân sự làm một số việc đơn giản nhất định thôi.
Trình độ cao, kinh nghiệm nhiều là thừa thãi nếu công ty không cần đến thế.
Bạn sẽ không được tính lương cho phần trình độ thừa này.
Ví dụ người ta cần trình độ trung cấp mà bằng tiến sĩ ứng tuyển thì không bao giờ có mức lương tiến sĩ đâu (là mình thì mình không nhận, vì bạn tiến sĩ này chắc chắn bị dở hơi).
Ngược lại, đừng vội mừng khi trung bình lương là 10 triệu nhưng công ty đặt cho bạn 15 triệu, họ làm thế tức là họ có cách để bạn phải tạo ra thêm giá trị bù lại phần lương chênh lệch.
d. Độ cần kíp của vị trí công việc
Nếu chỉ còn mỗi vị trí đó là sẽ đủ điều kiện chạy một dự án mới thì nhiều công ty sẵn sàng trả mức lương cao để tuyển được người nhanh.
Bạn cũng có nhiều lợi thế ép lương hơn trong trường hợp này.
Nhưng cá nhân mình phản đối vụ ép lương quá tay.
Muốn gắn bó lâu dài thì không bao giờ nên ăn tham. Đặc biệt là ăn tham của phe nhiều lợi thế hơn mình.
e. Lợi ích ngoài tiền bạc
Cái này bao gồm mối quan hệ, khả năng phát triển, độ tử tế của đồng nghiệp, mức yêu thích với vị trí công việc và vô số thứ khác.
Tiền bạc quan trọng, đi làm mà không cần tiền thì không bao giờ tiến bộ được.
Nhưng tiền bạc không phải là tất cả. Cuộc sống nếu chỉ có mỗi tiền thì hơi bị tầm thường.
=> Mục này gọi là “thức thời”. Nghĩa là biết tiến biết lùi đúng mực, tuỳ hoàn cảnh.
Bài này là cái nhìn cá nhân. Được viết dưới góc độ của một người từng đi xin việc vô số lần, từng làm qua trên mười công việc, và cũng từng tuyển dụng không dưới mười loại công việc khác nhau.
Thế có nghĩa là đây là một cái nhìn cá nhân có căn cứ. Nhưng không đúng tuyệt đối, chỉ mang giá trị tham khảo.
Mong rằng sẽ giúp ích phần nào cho các bạn.
Nhà tuyển dụng mà có hỏi vặn về mức lương, cứ lôi giấy bút ra gạch sơ đồ tính toán chi tiết cho họ thấy.
“Em tính toán tử tế chứ có bịa bừa ra đâu” – bảo họ vậy
Tác giả: Thanh Lương Trà
Share by #VIETNAMBUSINESSINSIDER
Group: GIẢI MÃ QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP
Bai hay lam ad